Excursie | Duurzaam IJburg

Over Centrumeiland heb ik altijd een dubbel gevoel. In eerste fase bedoeld als het hart van IJburg, is het nu de rotonde van de hoofdontsluitingswegen van de eilanden. Wegen die het woongebied van het eiland omsluiten en daardoor het directe contact met water in de weg staan en vooralsnog zonder de ecologische en bio diverse oevers als elders in IJburg. Het woonmilieu is daarmee een enclave, in zichzelf gekeerd, maar is ook een interessant stedenbouwkundig plan, waar gesloten bouwblokken door verschuivingen en variaties in maat een diversiteit aan straten en pleintjes vormen. Speerpunten van de gemeente waren duurzaamheid en zelfbouw in verschillende maten. De bouwblokken zijn daartoe opgebouwd uit grotere en kleinere korrels met veel projecten collectief particulier en mede opdrachtgeverschap en particuliere zelfbouw. Wij bezochten een aantal van deze  zelfbouwprojecten die zijn gebouwd met CLT (in goed Nederlands: kruislaaghout) en daarmee koplopers qua duurzaamheid.

De dromen van de bewoners van wooncoöperatie De Warren reikten verder. (zie ook de documantaire https://dewarren.co/documentaire ) Hier is een scala aan appartementen in de sociale en middenhuur gerealiseerd, een woongemeenschap met een omvangrijk programma collectieve ruimtes. Om dit voor elkaar te krijgen was ook de financiering pionierswerk, net als de exploitatie: wat doe je met de gelden over dertig jaar en hoe zorg je ervoor dat niemand kan cashen bij verkoop van het gebouw. Architect Boris Zeisser van Natrufied-architecture vertelde: hoe de hoge duurzaamheidsambities met een kwartetspel in overeenstemming met de financiële mogelijkheden werden gebracht - niet alles kan van CLT;  hoe de betrokken bewoners op eigen initiatief en met zelfwerkzaamheid gebruik van circulaire materialen (hergebruik van verzaagde azobe palen) en natuurinclusief bouwen inbrachten; en hoe de Warren eigenwijs genoeg was om niet gebruik te maken van het collectieve warmtesysteem van het eiland, maar de voorkeur gaf aan een eigen warmtepomp met de heipalen als warmtewisselaar. Daarna liet Boris ons nog een drietal projecten zien in opdracht van een aannemer, met andere accenten in de uitwerking, bijvoorbeeld gebrand hout van de gevels.

Na een pauze met soep en kroketten bij café NAP, waar niet alleen IJburg en de bouwcultuur maar ook de verkiezingsuitslag werd doorgenomen, bezochten we het CPO-project van JoustraReid Architecten, waar we werden rondgeleid door Wouter de Haas. De draagconstructie bestaat uit CLT met een betonkern; de dragende HSB-gevels hadden achteraf toch beter als CLT kunnen worden uitgevoerd vanwege de hoge brandklasse van het isolatiemateriaal. Machiel Spaan was begeleider van de bewonersgroep en had op de bovenste verdieping zijn eigen appartement gerealiseerd (hij ging een paar dagen later verhuizen), met een geluiddichte muziekstudio en een open zichtlijn langs de gevel. En natuurlijk met prachtig uitzicht op Pampus en het toekomstige Strandeiland. Als laatste bezochten we het particulier woonhuis Canada, waarin alles van CLT was gemaakt ook de binnenwanden en trap – een weelde van hout, en een CPO ‘drie in het klein’, van Lidewij Lenders / MAATworks.