door:
Op zaterdag 23 januari 2010 bezoeken we met circa 50 leden drie projecten in Den Haag: het bureau van Atelier Pro, de uitbreiding en verbouw van de Raad van State en het nieuwe Nationale Toneel Gebouw.
Atelier Pro
Als start van de excursie worden we ontvangen in het bijzondere onderkomen van Atelier PRO aan de Kerkhoflaan/hoek Bankastraat. De afgelopen 100 jaar groeide hier op organische wijze een steeds groter architectenbureau. Het begint in 1900, als kunstschilder Luijt in de tuin van het monumentale hoekpand een atelier laat bouwen. In 1918 volgt aan de Kerkhoflaan een huisje/pianostudio, ontworpen door de architect Dirk Roosenburg (1887-1962), de grootvader van Rem Koolhaas. Roosenburg laat zich hierbij inspireren door Frank Lloyd Wright. Als Luijt in 1923 emigreert, koopt Roosenburg het totale complex. De pianostudio wordt omgebouwd tot woonhuis, in de andere gebouwen komt zijn bureau. Vanaf dat moment volgen door de jaren heen verschillende uitbreidingen in de tuin en aan het woonhuis.
In 1978 neemt Atelier Pro het bureau over en Hans van Beek gaat in het woonhuis wonen. Ook daarna volgen weer uitbreidingen. Hierbij wordt op een bijzondere manier gebruik gemaakt van de hoogteverschillen in de tuin en de aanwezige bomen.
Hans ven Beek geeft ons met een uitgebreide powerpointpresentatie een goed beeld van de geschiedenis van het fraaie complex. Daarna krijgen we in groepen een rondleiding door het bureau en het woonhuis. De complete presentatie is op de site van AetA geplaatst:
Na het bezoek vertrekken we per stadsbus naar het centrum, naar de Raad van State.
Raad van State
Het complex aan de Kneuterdijk/Parkstraat is vanaf de 16e eeuw steeds verder uitgebreid, met in de 20e eeuw een grote verbouwing van Wegener Sleeswijk. Onder meer door uitbreiding van de werkzaamheden, was eind vorige eeuw meer ruimte noodzakelijk. Bovendien voldeed het geheel niet meer aan de huidige (veiligheid)eisen. In 2000 won Merkx+Girod de prijsvraag voor de verbouwing en uitbreiding.
De aanpak is gesplitst in twee fases. Bij de eerste fase, opgeleverd in 2008, is het achterste deel van het gebouw langs de Parkstraat aangepakt. Het voorste deel langs de Parkstraat en de oudere gebouwen aan de Kneuterdijk worden op dit moment verbouwd. De oplevering daarvan is gepland in 2011. Tijdens de excursie kregen we een rondleiding door het opgeleverde deel.
Bij de eerste fase is de oude gevel langs de Parkstraat, met daarin een lange rij werkkamers aan de straat, gehandhaafd. Aan de achterzijde van het gebouw is over de gehele lengte een nieuwe aanbouw gerealiseerd. Daarachter ligt op elke verdieping een nieuwe ontsluitingszone, met een grotendeels glazen wand aan de achterzijde van het gebouw. De oude werkkamers zijn vanuit deze zone bereikbaar met kleine trapjes die door een smalle vide steken. Deze trapjes vangen ook de hoogteverschillen in de oudbouw op.
Vanaf de tweede verdieping zijn aan de achterzijde van het gebouw vier ‘lobben’ met werkkamers uitgebouwd. In deze lobben zijn steeds groepjes van kleinere werkkamers ondergebracht. Op elke verdieping is bij de lob een ‘rugzakje’ ingericht, met onder meer toiletten, een pantry en reprovoorzieningen.
Om de herkenbaarheid in het enorme complex te verbeteren, heeft de nieuwbouw op elke verdieping een eigen materiaal: rubber, corian, eikenhout, aluminium en zwart MDF. De uitvoering van het materiaal verschilt per lob.
De nieuwbouw loopt door tot een gevel aan de Oranjestraat (zie foto). Hier is ook een ingang voor het personeel.
Na een uitgebreide rondleiding door het gebouw, lopen we door naar het nieuwe Nationaal Toneel Gebouw aan de Schouwburgstraat.
Nationaal Toneel Gebouw
Aan de achterzijde van de Koninklijke Schouwburg heeft het Nationaal Toneel in 2008 een eigen thuisbasis gekregen: het Nationaal Toneel Gebouw, ontworpen door Atelier Pro. In het gebouw zijn naast kantoren en werkplaatsen, een repetitie- en een theaterzaal gerealiseerd. Samen met de Schouwburg vormt het complex nu Toneelkwartier Den Haag.
De nieuwbouw betekent een flinke verbetering van de Schouwburgstraat. Naast de lange zijgevel van de schouwburg staat nu een fris gebouw. De entree en de hoge, glazen toren boven de entree, zorgen overdag en ’s avonds voor een transparante gevel, de grote zaal wordt bovendien aangelicht. Het gebouw is ook een mooie tegenhanger van het tegenover gelegen ministerie van financiën.
Binnen zijn de zalen en de kantoorruimten rondom de open foyer en trap geplaatst. Het complex is binnendoor verbonden met de schouwburg.
De interessante excursie wordt afgesloten met een gezellige borrel in de foyer en een woord van dank aan de organisatoren: Hans van Beek, Rens Schulze en Edward Schuurmans.
Marian Prins
