door: Madeleine Steigenga
TERUGBLIK EXCURSIE MÜNSTER
Op een dag met prima weer hebben we een goed bezochte excursie naar Münster georganiseerd. Het thema was: bouwen in de binnenstad en hergebruik van oude gebouwen.
De excursie zat handig in elkaar, eerst carpoolen we met 23 man vanuit verschillende steden naar de start, Textilverband NoordWest Duitsland (2018) van Behet Bondzio Lin architecten. Indrukwekkend door de totaal gesloten west-zuid-oost gevels. De intentie van de architecten is een zonweringloos gebouw de noordgevel is een glazen façade, met metselwerk wordt een omhullende lap textiel gesuggereerd (1), de gesloten gevels. Volgens de uitleg was de basis zeven verschillende baksteenmodellen. Ons gesprek ging met name over 'hoe' de metselaar geïnstrueerd werd.
De Leonardo Campus is onze tweede stop, een eind negentiende-eeuws kazerne terrein. Andreas Schüring kreeg hier verschillende opdrachten, de bibliotheek-uitbreiding van het Visual Arts Center 'Das Pferd an der Decke' (2010) direct na zijn afstuderen en in 2018 werden zijn atelierruimtes opgeleverd van het Performing Arts Center. De bibliotheek is een mooie symbiose van nieuw en oud, een inspirerende plek voor studenten. Bewondering voor deze 'frisse wind tussen de kunstboeken'; het ontwerp is volledig gebaseerd op natuurlijke ventilatie. Zoals vaak bij een eerste werk van een architect te zien is, is de ambitie groot, 'wat te veel middelen', maar daarom juist een heerlijk gebouw (2,3). Voor het bezoek aan de recent in gebruik genomen ateliersruimtes van het Performing arts center (2018 komt Adreas Schüring zijn werken toelichten. Finn, student aan de kunstacademie vergezelde ons tijdens ons campus bezoek.
Na de lunch gingen we te voet verder, de auto's werden achtergelaten op een groot parkeerterrein aan de rand van de binnenstad. Jacques leidde ons via het Stadttheater (1954, arch. Harald Deilmann) en het bijzondere Haus am Buddenturm (2018, Hehnpohl Architekten) naar de Bibliothekgasse (4).
De entree van de Diozesan Bibliothek Münster (2005, Max Düdler) ligt aan deze hoger gelegen statige 'steeg' tussen de bibliotheek en het voormalige priester seminarie.(5) Oude en nieuwe natuurstenen gevels omarmen je. Architectuur die gekenmerkt wordt door een combinatie van zuiver Zwitsers minimalisme en klassiek rationalisme. We zwierven door dit strenge gebouw met haar mooie sobere entree, daaraan grenzend een kleine expositieruimte, de garderobe, de catalogus, de uitleen en de leesplek voor tijdschriften. Indrukwekkend was de drie verdiepingen-hoge leeszaal. Kijkend in de lengte van de zaal zie je, door de ritmering van de openingen op de gaanderijen de boeken zélf niet, wat zeer rustgevend werkt. (6) Het ritme aan die (boeken)zijde wordt herhaald in de langs gevel en in het plafond. En dit alles bekleed met mooie, strak gedetailleerde houten akoestisch absorberende panelen. Hier heerst de concentratie, de eenvoud en de verstilling, net als in een klooster of seminarie.
Schilderen met metselwerk en leemkleurige specie. De derde bibliotheek was die van het Philosophisches Seminar (2017, Peter Böhm). De rode kleur van de metselsteen (strengpers groot formaat?) schemert in het ene vlak bewust door de leemkleurige specie heen, in andere vlakken preveleert de leemkleur. Net als bij de Bossche School, is het metselwerk binnen en buiten van dezelfde orde. Binnen wordt doorgespeeld, gebruikmakend van akoustische en ventilatie-eisen, patronen van repetities van sparingen in het metselwerk (7). Deze bibliotheek is een aanbouw aan het oorspronkelijke gebouw, het 'Philosophikum', en heeft een andere oriëntatie gekregen dan het oorspronkelijke gebouw. De resulterende ruimtes binnen en buiten zijn spectaculair. Een inspirerend project, al wordt de materialisatie soms te veel van het goede.(8,9)
Als laatste het LWL-Museum für Kunst und Kultur (2015, arch Volker Staab architekten). In de gigantische hal ontstond even commotie, het pin-aparaat werkte niet, maar al snel verspreidden we door het museum.(10) De indrukwekkende hal, en de ruimtes daaromheen zijn wit, strak, scherp gesneden. De zalen voor de zeer uiteen lopende collectie en de tijdelijke tentoonstellingen staan allemaal in stevige kleuren. (11)
De vijfde bibliotheek. Al tijdens het bezoek aan het Textil Verband kreeg Jacques een telefoontje dat onze dinnerreservering gecancelled werd, zieke kok. Als afsluiting een onverwacht toetje want ons nieuwe restaurant bleek vlak bij de stadsbibliotheek van Bolles+Wilson, zodat AetA haar eerste bezoek - vlak na oplevering in 1995 - kon herhalen. Het stond er piekfijn bij. Een architectuurtrip naar Münster is een aanrader. De excursiegangers die Jacques' dagtrip met een nachtje(s) verlengden, berichten de volgende dag 'dit hebben jullie gemist', met een foto van Stadthafen, herontwikkeling volgens de regels van de kunst.(12) Zoals Miel verwoordt 'Munster is bijzonder door de gevarieerde manier waarop de stad de wederopbouw heeft aangepakt. Gelaagdheid. Historiserend in verschillende gradaties, klassiek modern in de jaren vijftig en zestig en de afgelopen tijd met strenge maar tactiele gebouwen waarbij associaties met de Bossche School waarmee ik ben opgegroeid niet ver weg zijn'.
Met dank aan Jacques Prins, voor de organisatie, verslag bijdragen Roeland Dreissen, Nynke Joustra, Ineke Hulshof, Ellen van Kessel, Jorrit Mulder, Ton van Namen, Tako Postma, Martijn de Potter, Madeleine Steigenga, Maarten Thewissen en Miel Wijnen.
