door:
Jaarvergadering 2011
Morgen zou ik vroeg vertrekken naar La Douce France. Daarvoor had ik voor zover mogelijk alles in gereedheid gebracht. Deze ‘tussendag’ was zo’n zeldzame dag die leeg voor je lag, wel vol programma maar ingevuld programma. Zo’n dag die je nog wel van vroeger kende maar die hoe ouder je wordt eerst steeds zeldzamer worden om daarna eigenlijk geheel te verdwijnen. Uiteindelijk betekent volwassenheid misschien niet veel meer dan dat je van uur tot uur zelf verantwoordelijk bent voor elk van die uren.
Vanuit Delft ging ik met de trein naar onze hoofdstad Amsterdam, naar IJburg, naar de prachtige VillAetA, georganiseerd door Francisca Benthem en de jaarvergadering van AetA. Nu was het niet zo’n mooie dag. Niet zo mooi als je van een 25e juni zou verwachten. Het miezerde eigenlijk onophoudelijk, er stond wind en de temperatuur was beneden peil. Bij het uit de tram stappen trof ik mede AetA lid Mette Zahle. We hadden elkaar anderhalf jaar eerder ontmoet bij de VillAetA van Hans van Beek in Den Haag. Volgens mij vertelde ze me toentertijd dat ze onderzoek deed naar het werk van Jan Verhoeven. Nadat ik zei dat ik een bewonderaar was van zijn werk, kon onze band eigenlijk niet meer stuk. Ze vond het eigenlijk sowieso al vreemd dat ik zijn werk überhaupt kende. Bij het uitstappen uit de tram, nu hier in Amsterdam IJburg, spraken we elkaar moed in dat na de jaarvergadering het weer zeker zou zijn opgeknapt en we een heerlijk zonnige excursie tegemoet zouden kunnen zien.
Jaarvergadering
De jaarvergadering ging goed. Zo goed zelfs dat Fridjof van de Berg, op een paar vragen na, het bestuur aan het eind een pluim gaf. Ziezo!
Verslag jaarvergadering 2009 en activiteiten 2010
Onder leiding van onze enthousiaste voorzitter Rens Schulze, draafden de verschillende bestuursleden op om een toelichting te geven over hun taak, waar mogelijk vergezeld van lichtbeelden. Het verslag van 2009 werd goedgekeurd, waarna Francisca Benthem vertelde over de indrukwekkende rij activiteiten die we in 2010 met z’n allen ontplooit hebben. In kort bestek gaat het om: de interessante VillAetA van Hans van Beek in Den Haag, de kleurrijke budget België excursie in het voorjaar alwaar het thema ‘Architectuur en erotiek’ onder aanvoering van Aryan Sikkema geboren wordt, de uitmuntende derde ‘24 uurs excursie’ in Barcelona georganiseerd door Paul de Vroom en Jet Christiaanse met zijn onovertroffen zonsopgang boven de Middellandse Zee, het boeiende Amsterdam van Jeroen Schilt in juni, de diepgaande discussieavond over de rol van de architect geïnitieerd door Martijn Blom, het bezoek aan de verrassende ontwikkeling van de Kaugomballenfabriek in Amsterdam met Gerard Commello en Dick van Gameren, de besloten meeting met onze Werkbundvrienden, de jaarvergadering te gast bij het joyeuze bedrijf van Diederik en Cees Dam, de uiterst intensieve en even leerzame dubbele buitenlandexcursie naar het explosieve China, het bezoeken van de wondere landschappen van Michael van Gessel in oktober en de ook bij het leven horende twijfels van Noud de Vreeze over zijn stedelijke Amersfoort om ons tot slot te warmen aan een discussieavond over ‘Architectuur en erotiek’ op een koude novemberavond.
Financiën 2010
De financiën worden vakkundig toegelicht door Diederik Dam. Een pak A4tjes wordt rondgedeeld en uitgebreid toegelicht met lichtbeelden. Alles is na te lezen in de bundel A4tje maar de belangrijkste punten zijn de volgende. De begroting geeft een langere doorkijk dan slechts één jaar. Dat brengt wat rust in de financiële planning van de vereniging. Er wordt gewerkt aan een stroomlijning van de uitgaven voor met name de buitenlandse excursies. De opgebouwde reserve ten behoeve van Forum wordt nu aangewend om een nieuwe formule van Forum op touw te zetten. De stedenreeks, met als laatste het Rotterdam nummer van Kees Christiaanse, moet deze zomer zijn afgerond anders wordt de financiële bijdrage van AetA ingetrokken. Er wordt een toelichting gegeven op een vraag van Fridjof van den Berg naar de volgens hem ‘onaangekondigde’ kosten van een ontvangst van een Werkbunddelegatie uit Duitsland. Deze bijeenkomst is wel degelijk aangekondigd geweest maar door het bestuur wel primair als een eerste kennismaking opgevat tussen het bestuur van beide verenigingen (met Berlage als de grote verbindende schakel). Naar aanleiding van een opmerking van Henk Döll wordt besloten om de naam van het ‘risicofonds reizen’ te wijzigen in ‘risicofonds’, dit om de schijn van een reisbureau te vermijden. Naast de reservering voor het nieuwe Forum is, in de nasleep van de Cuba excursie, in de begroting een bedrag opgenomen om research te doen naar een interessante architect en gebouw aldaar. Jurriaan van Stigt geeft een toelichting over het uitgavenpatroon van Forum volgens de nieuwe formule. Het ‘print on demand concept’ opent voor Forum de mogelijkheden voor een meer op leden toegesneden en regelmatiger verschijning.
In de kascommissie hebben Madeleine Steigenga, Annelotte Haag en Martijn Oskam zitting. De laatste doet verslag van de via de mail verlopen controle van de commissie. Er is een pluim voor de door het bestuur begrote in- en uitgaven en de realiteit. De risico’s lijken door het risicofonds ook goed ingedekt. Vragen zijn er bij de hoge post crediteuren en overlopende rekeningen. Bovendien zijn er vragen over de reserveringen voor het nieuwe Forum en zijn de kosten voor het Cuba-nummer niet te laag ingeschat? De kascommissie doet de volgende aanbevelingen. Het concept van het financieel verslag zou in april aan de kascommissie moeten worden voorgelegd. Bovendien zou er geld kunnen worden gereserveerd om historische informatie over de vereniging via de website te ontsluiten. Al met al concludeert de commissie dat er door het bestuur een helder financieel beleid is gevoerd en daarom decharge te verlenen.
Er valt een pak van het hart van de aanwezigen, waaronder natuurlijk niet in de laatste plaats Diederik. Tot slot wordt een nieuwe kascommissie aangesteld: Madeleine Steigenga, Annelotte Haag en Jan Klomp.
Binnenlandse excursies
Edward meldt dat het VillAetA-concept nog steeds springlevend is. Door enthousiaste leden zijn weer interessante excursiedoelen op stapel gezet. Zo vindt op 16 juli aanstaande een excursie plaats naar drie villa’s/verbouwde boerderijen in Friesland, georganiseerd door Karin Laglas en Edward Schuurmans. Op 27 augustus laat Mijke Rood ons Noord-Holland opnieuw ervaren. In oktober bezoeken we op aanraden van Jan Klomp een bloemkoolwijk in Zwolle. Madeleine Steigenga en Niek van Vugt tonen ons hún Den Haag in november. Zoals het er nu naar uit ziet verzorgen Karin Laglas en Jurriaan van Stigt de nieuwjaarsbijeenkomst in Bouwkunde Delft. Zaanstad staat begin 2012 op het programma en Rein van Willick en Eugène Franken hebben hun tanden gezet is een 24 uurs spektakel in Eindhoven.
Korte buitenland (of diepe binnenlanden) excursie
Over de korte, low budget, buitenlandse excursie, een soort van versmelting van de werkterreinen van Edward (binnenland) en Joke (buitenland) is de ideevorming in volle gang. Gedacht wordt aan de ‘autotempels’ in Duitsland of aan het treinspoor gerelateerde nieuwe projecten. ‘Maar daarvoor hebben we nog even’, zo melden de organisatoren.
Buitenlandse excursies
‘Hoera, vanaf morgen kan er ingetekend worden voor de Rusland-excursie. Let op, inschrijvingen op de site gaan op volgorde en er moet een aanbetaling worden gedaan binnen veertien dagen’. Met enige trots kondigt Joke Vos dit aan. En dat is niet zonder reden want aan zo’n moment zijn door een groep gemotiveerde leden, vele uren voorbereiding voorafgegaan. Wat wordt de grote buitenland excursie van volgend jaar? Ideeën te over maar de definitieve keuze moet nog gemaakt worden. Wordt het Zuid Afrika, Suriname of de Baltische staten, met misschien nog een korte intermezzo-excursie in Marseille? We zullen nog even moeten wachten, het heeft in ieder geval de volle aandacht van Joke Vos.
Het gesprek
‘Twee maal per jaar met elkaar spreken over het vak is een prima formule, zo is de afgelopen jaren wel gebleken’, stelt Francisca. Zeker in deze tijd kunnen we niet genoeg met elkaar praten over waar het met het vak, in het geheel van de ontwikkeling van economie en maatschappij, naar toe moet. Doorzetten dus. Het ziet er naar uit dat er in het najaar een bijeenkomst wordt geweid aan alles wat komt kijken bij een ‘Healing environment’.
Forum
Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan twee dingen. Ten eerste wordt onder aanvoering van ondergetekende op dit moment de laatste hand gelegd aan de Rotterdam Forum van Kees Christiaanse die voor het eind van de zomer moet verschijnen. Het is de laatste in de reeks Forums over ontwerpers van steden, respectievelijk Ton Schaap en Amsterdam, Maarten Schmitt en Den Haag en nu Kees Christiaanse en Rotterdam. Het belangrijkst van het Rotterdam nummer, de omslag, is reeds klaar. Ondergetekende overhandigt dit omslag met wat ritueel vertoon aan Jurriaan; want Jurriaan heeft het afgelopen jaar zijn tanden gezet in een nieuwe Forumformule. Forum wordt ook in het bestuur de nieuwe portefeuille van Jurriaan.
De nieuwe Forum gaat drie à vier maal per jaar verschijnen. De onderwerpen moeten zo direct mogelijk aansluiten bij initiatieven van de leden. Productie en financiering gaan op een nieuwe manier. Forum zal niet meer worden uitgegeven door een uitgever maar door ‘printing on demand’ (POD). ‘Het verhaal achter architectuur’ is de belangrijkste samenvatting van het manifest van het vernieuwde Forum. Dat betekent ruimte voor kritiek en cultuurhistorie en dus niet de mainstream, en dit alles in ‘klare taal’. De inhoud is niet commercieel, maar passende reclames worden niet uitgesloten. En last but not least moet de eigengereide vormgeving ook weer een prominent onderdeel zijn van Forum. Daarvoor zijn, na een zorgvuldige selectieprocedure, de vormgevers Daniël van der Velden en Vinca Kruk opgenomen in de redactieraad. Deze raad bestaat voor de rest uit: Mijke Rood, Marina Roosebeek, Jörn Schiemann, Rens Schulze, Jurriaan van Stigt (hoofdredacteur), Hester Wolters en Nico Zimmermann. Vinca Kruk geeft vervolgens met lichtbeelden een onnavolgbare uitleg over de uitgangspunten van de nieuwe vormgeving. De vormgevers houden zich bezig met het fenomeen ‘uncorporate’, zijn gefascineerd door de identiteit van staten en politiek en willen op een nieuwe manier omgaan met beelden en informatie. De uitgave van Forum zit ergens tussen ‘industry and craft’, ze denken eraan om elk nummer te voorzien van een persoonlijke touch, een streep, krul of wat dies meer zei. Het binnenwerk wordt zwart wit, de omslag krijgt een glossy kleur. En de ‘issue date = de print date’. Onder de toehoorders voel je bewondering voor het jeugdige elan, er is een gevoel dat dit heel goed wordt. Wessel Reinink maakt zich nog een beetje zorgen over de houdbaarheid op de lange termijn van het POD druksel. Hij wordt echter door het antwoord van Vinka volledig gerust gesteld.
De eerste nieuwe Forum staat gepland voor oktober dit jaar en zal waarschijnlijk gaan over de onderwerpen die in ‘Het Gesprek’ zijn gepasseerd. Het tweede nummer zal gaan over Cuba, daarvoor is de research inmiddels volop op stoom.
Website en nieuwsbrief
De modernisering daarvan van Jurriaan is zo goed als voltooid. Martijn, de nieuwe man in het bestuur voor deze taak, zal verder werken aan perfectioneringen, zoals het aangeven van de volgorde van intekening bij excursies. Iets dat vooral bij buitenlandse excursies van belang is.
Bestuurswisseling
Ja, nu volgt er een deel van het verslag waarvan ondergetekende wat minder aantekeningen heeft kunnen maken, aangezien hij zelf vanwege zijn vertrek uit het bestuur aangesproken werd door zijn goede vriend Rens Schulze. Rens bedankt ondergetekende voor bewezen diensten aan Forum en Plakkaat en aan het mee vormgeven aan nieuwe activiteiten van de vereniging. Ondergetekende krijgt een prachtig dubbelportret van Joost Swarte uitgereikt. Het dubbelportret toont ondergetekende op twee balkonnetjes, ze kijken elkaar aan, één heeft een Forum onder zijn arm en één een Plakkaat. Het staat ook voor de ‘wikken en wegen’ houding van ondergetekende. Echt heel mooi. Ondergetekende zegt zelf ook nog een paar woorden. Daarin geeft hij aan dat één van zijn belangrijkste bijdragen voor de vereniging heeft bestaan uit het, eerst lid maken en daarna als bestuurslid voordragen van Edward Schuurmans. Daarmee heeft de noodzakelijke verjonging van de vereniging een echte boost gekregen. Dat Martijn nu weer als nieuw bestuurslid toetreedt is daarvan ook weer een bewijs. Vervolgens heeft ondergetekende enorm genoten van de nieuwe vrienden die hij in de vereniging heeft opgedaan, de gevoerde inhoudelijke gesprekken en genoten van alle nieuwe projecten die hij heeft gezien. Van dat laatste heeft hij veel moois opgestoken en hem aan het denken gezet. Het heeft hem bepaald bij de moeilijkheid van twee opgaven: het maken van humane werkruimten (waar we vergaderen is overigens daarin een positieve uitschieter) en het maken van nieuwe betekenisvolle pleinen.
Vervolgens treedt Martijn Oskam, werkzaam bij het Stimuleringsfonds voor Architectuur, aan als nieuw lid in het bestuur. Zijn portefeuille bestaat, zoals gezegd uit de website en de Plakkaat. Hij heeft aan het bestuurswerk enigszins kunnen snuffelen door zijn driemalig lidmaatschap van de kascommissie. Zijn credo voor de website bestaat uit ‘behouden wat er is, verbeteren waar het moet’. Daarbij staan het actualiseren van het ledenarchief en het digitaal ontsluiten van stukken uit het verleden ook nog op zijn verlanglijst.
Rondvraag en sluiting
Fridjof van de Berg heeft weliswaar genoten van de jaarvergadering maar heeft toch nog enkele vragen. Ten eerste bedraagt het ledental nu circa 400. Waar stopt dat? In het bestuur is deze vraag ook aan de orde geweest. In principe is er geen stop afgesproken voor het aantal leden maar de drempel om lid te worden is wel iets verhoogd. Deze drempel bestaat eruit dat nieuwe leden daadwerkelijk een stukje tekst over zichzelf moeten schrijven en een foto aanleveren voor de website. Het is gebleken dat dit werkt.
De volgende vraag is of er ook reclame wordt opgenomen in de nieuwe Forum. Ja maar op een passende, niet te platte manier. Ook in het verleden is er in Forum geadverteerd. Dus dit past in de traditie van het blad.
Bij Fridjof blijft rond AetA toch nog steeds een beetje de sfeer van een ‘elitair (buitenlands) reisclubje’ hangen. Het bestuur heeft dit eerder ook al onderkend en organiseert daarvoor heel bewust één maal per jaar een low budget excursie naar het buitenland of verre binnenlanden, zoals Noord Nederland dit voorjaar.
Ten slotte doet Fridjof nog een openbare oproep aan alle aanwezige leden om hun kennis, publicaties, brieven, foto’s, et cetera, over de illustere architect Gert Boon, een tijdgenoot van Aldo van Eyck en Herman Hertzberger, aan hem door te geven.
Na deze rondvraag sluit Rens Schulze de jaarvergadering 2011 af en bedankt een ieder voor zijn bijdrage. Nu is de tijd aangebroken voor de excursie. Ik kijk naar buiten, het miezert nog steeds. Maar de aanstekelijke en warme toelichting van Liesbeth van der Pol en Ton van Namen over hun Steigereiland Noord, met tweespanners op een extra hoge parkeerkelder, doet iedereen van binnen weer opgloeien. Kom vrienden we gaan erop uit, op weg naar het nieuwe IJburg.
Arjan Hebly
Einde deel 1
