Forum 04 | Prototype

Juni 2013 Prototype en herhaling Affiniteit met prototypen “…prototypes, projects that set the standards and patterns of much that was, and is, to follow” (Roger Sherwood, Modern Housing Prototypes) In 1993, vers afgestudeerd aan de TU Darmstad in Duitsland, kwam ik naar Rotterdam om bij WEST8 te gaan werken. De uiteindelijk zeer intensieve samenwerking begon met een spoedcursus in Hollands pragmatisme en subversief denken. Het ‘gewone’ was ‘bijzonder’ en ieder ‘nadeel’ was een ‘voordeel’. Een belangrijk aspect van de ontwerphouding destijds was, dat voor ieder specifiek vraagstuk al een min of meer universele oplossing zou moeten bestaan. De creatieve daad was, het universele of prototypische karakter van een bepaald gegeven – een typologie, een verkavelingspatroon, een ruimtelijke constellatie, een sociaal fenomeen etc. – te herkennen en zodanig te abstraheren en te cultiveren, dat het mogelijkerwijze naar een volledig andere context getransponeerd zou kunnen worden. Zodoende werden er fantastische en vaak absurde ruimtelijke verkenningen gedaan, waarbij de ruimtemissies van ‘Star Trek’ er bleek bij afstaken. Het doorbreken van vastgeroeste denkpatronen en standaard ontwerpaanzetten leverde fascinerende en compleet onvoorspelbare oplossingen op. De initiërende vraagstelling voor ieder nieuwe opgave was: “Wat gebeurt er als…” Opnieuw nadenken over de prototypes van de toekomst. Wat zijn de gevolgen van een ver doorgevoerde standaardisering in architectonische typologieën en hun ruimtelijke opzet voor het aanzien van onze steden? Zullen de nieuwe prototypes niet tot dezelfde verschraling leiden die de naoorlogse volkswoningbouw te zien gaf, met dit verschil dat de saaiheid van het beeld in de jaren 60 vervangen wordt door een nu wereldwijde gelijkschakeling zoals we die uit de auto-industrie, de retailbranche en de entertainmentindustrie kennen. De kracht van ontwerpers is juist dat de zoektocht naar steeds weer nieuwe prototypen, die passen bij de culturele waarden en voortkomen uit tradities, leidt tot een onmisbare diversiteit en behoud van de waarde van het onroerend goed. Van Plaggenhut, patricierswoning naar doorzonappartementen en galerijflats. Het gaat in de architectuur per definitie niet om plotselinge omwentelingen maar om voortschrijdend inzicht en daar moet het ontwikkelen van nieuwe prototypen en het analyseren ervan een belangrijke rol in blijven spelen.